AKYAMAÇTA DİL ÖZELLİKLERİ

AKYAMAÇ KÖYÜNDE DİL ÖZELLİKLERİ
Yurdumuzda kullanılması esas olan ve “İstanbul Türkçesi veya Türkiye Türkçesi diye bilinen konuşma dili özelliği ile köyde konuşulan dil arasında oldukça büyük farklılıklar mevcuttur.Şöyle ki:

1-Söyleyişi tam değişik kelimeler bulunmaktadır.Bunlar Anadolu da orijinal kelimeler olup unutulmaya yüz tutan ve sadece kırsal kesimde tutunabilmiş kelimelerdir.

TÜRKÇEDE KULLANILAN KÖYDE SÖYLEYİŞ ŞEKLİ ÖRNEK CÜMLE
İhtiyarlamak Gocamak Gittikce gocadım.
Köpek İt İtin ayağı daşdan esirgenmez.

Amca Emmi Emmim bize geldi.
Giysi Urba Urba almaya gittik.
Duman Tütün İyi evlat ata ocağını tüttürür.
Yıkamak Yumak Çamaşırları yudum.
Havlamak Ürmek Sabaha gadar itler ürüşdü.
Kokmak Ulmak Deriler ulmuş.
Küfretmek Sövmek Sövmeyi günah dirler.
Gömlek Mintan Mintanı ucuza aldık.
Gömlek Göynek Temiz bir göynek giy

2-Bazı kelimelerde ÜNLÜ DARALMASI kelime içerisindeki geniş ünlü harflerin dar ünlü harflerle yer değiştirmesi görülür.

Vermek Virmek Eşşee saman virdin-ğ mi?
Demek Dimek Söylediğimi didin-ğ mi?
Yemek Yimek Yimeği yidin-ğ mi?
Emine İmine İmine-yi gördün-ğ mü?
Eyüp İyip İyip emmim geldi.

3-Çok nadiren ÜNLÜ GENİŞLEMESİ görülür

Nine Nene Nenesini hiç tanımadı.

4-ÜNSÜZ DÜŞMESİ sık kullanılır.Bazen düşme ile birlikte ünlü daralması da beraber kullanılır:

Sağmak Saamak İnekleri saadım.
Söğüt Sööt Söötten bir dal gırdım.
Eşeği Eşşee Eşşee bindim geldim.
Aşağı Aşşaa Aşşaa bıraktım.
Zeynep Ziinep Ziinep bize gelmedi.
Ahmet Aamet Aamet böyle didi.

5-Kelimelerde ÜNSÜZ DEĞİŞİMİ oldukça sık kullanılır:

Pişirmek Bişirmek Yimekleri ben bişirdim.
Pazar Bazar Bazar günü açık değil.
Kavurmak Gavurmak Yağı iyice gavurmalı.
Sıcak Zıcak-Cıcak Yazlar çok zıcak(cıcak)olur.
Soba Zoba Zobayı yak da gel.
Sopa Zopa Gafasına sopayla vurdular.
Kalmak Galmak O yukarıda galdı.
Taş Daş Daşı kaldırıvirdi.
Kasap Gasap Gasap iyi et virmedi.
Koyun Goyun Goyunları gaybolmuş.
Fadime Hadime Hadime nin geldiğini gördüm.
Ayşe Anşa-Anşana Anşa da bizimle geldi.
Testi Desdi Desdileri çeşmeden dolduruvir.

6-Seslenme ünlemi olarak en çok kullanılanlar:

Yahu Yav Yav sen niye geldin-ğ ?
Len Lan-La La bizde gidelim.
Kız Gı Sen bari söyleme gı.

7-Ortasında n sesi bulunan kelimeler genizden çıkarılan ng seslerinin karışımı ile söylenen Osmanlıca-da KEF harfi ile gösterilen NAZIL N kullanımı tüm İç Anadolu-da olduğu gibi köyde de çok yaygındır.

Donmuş Don-ğ-muş Su don-ğ-muş mu?
Yenmiş Yin-ğ-miş Ali, Osman-ı öyle yin-ğ-di ki.
Sordun mu? Sordun-ğ-mu? Gomşuya sordun-ğ-mu?

8-Tezlik yardımcı fiili VERMEK ünlü daralmasıyla birlikte kullanılır:

Verivermek Virivirmek Şunları viriviryim.
Gelivermek Gelivirmek Gidib de geliviriyim.
Yıkayıvermek Yuyuvirmek Çamaşırları yuyuviriyim.
Salıvermek Salıvirmek Malları salıviriyim

9-R ile başlayan kelimelerde ÜNLÜ TÜREMESİ yapılarak kullanılmaktadır.

Rasim İrasim
Ramazan Iramazan
Rafet Irafet
Resul İresul
Rufiye Urfiye
Remzi İremzi
Ruşen Uruşan
Resim İresim

10-İç Anadolu-nun tümünde soru eki olarak kullanılan NÖRÜYON-Ğ bu köyde de çok kullanılır.Bu ek bazen görmek bazen de yapmak-işlemek anlamlarında kullanılmaktadır:

Nöörüyon-ğ Halil Emmi?
Nöörüyüm, eşşee saman viriyom.

11-En çok kullanılan şaşma ünlemleri:

Abooo! Aboo ne gadar da çok!

Olumlu veya olumsuz bir haber duyulduğunda:
a)Kadın, kadına söylüyorsa, söylenen söyleyene:

DİME GI !

b)Erkek,erkeğe veya erkek kadına söylüyorsa:

DİME LA ! veya DİME LAN!

ESSAH MI GI ? ESSAH MI LA (LAN)?
Soru cümleleri de şaşma ünlemi olarak kullanılır.

12-Bazı kelimeler kullanılırken KONSONAT İKİZLEŞMESİ yapılarak söylenir.

Mehmet Memmet
Eşek Eşek
Hüseyin Üsseyin
Aşağı Aşşaa
Gibi.

AKYAMAÇ KÖYÜ
 
İLETİŞİM ADRESLERİ
 
1- m_emlik@hotmail.com

2-muratemlik1962@gmail.com

KUR'AN-DAN ÖNEMLİ BİLGİLER
 
Böylece Meryem, çocuğa gebe kaldı ve onunla uzak bir yere çekildi.
MERYEM SURESİ-22
Doğum sancısı onu bir hurma ağacına yöneltti. “Keşke bundan önce ölseydim de unutulup gitmiş olsaydım!” dedi.
MERYEM SURESİ-23
Bunun üzerine, hurma ağacının alt yanından (bir ses) ona şöyle seslendi: "Üzülme! Rabbin senin alt yanında ufak bir dere akıttı;
MERYEM SURESİ-24
Şimdi hurmanın gövdesini kendine doğru silkele, taze hurma dökülsün.
MERYEM SURESİ-25
Sonra da ye, iç: gözün aydın olsun! Ve eğer insanlardan birini görürsen ona de ki: "Ben O sınırsız rahmet Sahibi için, (bir süre) konuşmaktan kaçınmaya ahdettim; bu yüzden bugün insanlardan kimseyle konuşmayacağım".
MERYEM SURESİ-26
Ve bir süre sonra, çocuğuyla beraber, kavmine döndü. "Ey Meryem!" dediler, "Sen, gerçekten, tuhaf bir iş yaptın!
MERYEM SURESİ-27

HZ.İSA'NIN DOĞUM GÜNÜNÜ ARALIK VEYA OCAK AYINDA ARAYANLARA KUR'AN HAYKIRMAKTADIR :
"EY İNSANLAR ! İSA FİLİSTİNDE DÜNYA YA GELDİĞİNE GÖRE, O MEMLEKETTE HURMALAR TEMMUZ SONU İLE AGUSTOS AYI İÇİNDE OLGUNLAŞMAKTADIR. HZ.MERYEM DOĞUM İÇİN TAZE HURMA YEDİĞİNE GÖRE İSA'NIN DOĞUMU MUTLAKA BU AYLARDADIR. AYRICA DOĞUMDAN ÖNCE TAZE HURMANIN DOĞUMU KOLAYLAŞTIRICI ETKİSİNİN DE OLDUĞU BU AYETLERDEN ÇIKMAKTADIR.BURADAN DA TIP DOKTORLARINA BİR ARAŞTIRMA ÖDEVİ ÇIKMIŞ OLSUN
 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol