AKYAMAÇ KÖYÜNÜN TARİHİ

ÖNSÖZ

1987 Yılında üniversiteden mezun olduktan sonra çeşitli yerlerde öğretmenlik yaptığım sıralarda kendi köyüm hakkında konum gereği bir araştırma yapmam gerektiğini düşünüyordum.
Köy hakkında daha önce bir çalışmanın olmadığını da biliyordum.Ayrıca gelecek nesillere bir materyal bırakılması gerektiğine de inandığım için daha önceki birikimlerimi yazmaya karar verdim.
Aslında bu çalışma yıllar öncesinde başlamış bir merak neticesinde ortaya çıkmıştır.Bana bu çalışmada yardımlarını esirgemeyen eşim FATMA EMLİK ve Oğullarım MEHMET SEMİH EMLİK,MUHAMMED SİNAN EMLİK ve FURKAN KILIÇARSLAN EMLİK , halamın torunu ŞERAFETTİN ŞİŞMAN ve ailesine, arkadaşım MUHTEREM GÜR ve ailesine, bilgilerini aktaran aktaran ve bugün hayatta olmayan MUHARREM ŞİŞMAN ve İSMET APRAya ve tüm köy halkına şükranlarımı sunar ölenlere ALLAH-tan rahmet dilerim.Ayrıca Öğretmen arkadaşlarım RECEP YILMAZ,AHMET YEŞİL,OSMAN ESEN,MUSTAFA KÖMÜR,HÜSEYİN VARANa
ayrıca her türlü gönül desteği ve diğer yardımlarını bizden esirgemeyen ÖZCAN GÜLÖNÜ ye teşekkürlerimi bir borç bilirim.
Bu çalışmada köyün tarihi hakkında yazılı belge olmadığı için genel çevre tarihi ve anlatılanlar kullanılarak ortaya konulmaya çalışılmıştır.Kesinlik yoktur.Çalışmada değişken verilerden uzak kalınmak suretiyle eserin daha kalıcı olması hedeflenmiştir.
Gayret bizden yardım ALLAHtandır
Murat EMLİK
Coğrafya Öğretmeni
(JEOMORFOLOG)

AKYAMAÇ KÖYÜNÜN TARİHÇESİ

Elde yazılı kaynak olmamakla beraber, nesilden nesile aktarılan bilgiler ve köyde oturan yaşlılardan faydalanılmak suretiyle bu tarihçe çıkarılmıştır.
Köyün yazılı tarihi olmamasına rağmen yerleşimin KAPADOKYALILARLA başladığı söylenebilir.Köy çevresinde bulunan çeşitli mağaralar ve çeşitli mevkilerdeki taşların oyulması ile oluşturulan kaya evleri bunun delili sayılabilir.Ayrıca GÜZELYURT(GELVERİ) de bulunan Kapadokya
eserleri de bölgenin çok eski bir yerleşim yeri olduğunun kanıtıdır.
1071 den önce Bizans hakimiyetinde olan köy, 1077 de Anadolu Selçuklu Devleti hakimiyetine girmiştir.1308 de Anadolu da beylikler dönemi başlayınca bu bölge KARAMANOĞULLARI BEYLİĞİnin hakimiyetine , daha sonra da Karamanoğullarının II.Bayezit tarafından sona erdirilmesinden sonra köy tamamen OSMANLI hakimiyetine geçmiştir.
Güzelyurt ilçesine bağlı olan bu köy, ilçe üzerinde tepeye yakın yamaca kurulmuş ve her tarafa kuş bakışı ile bakmaktadır. Eski adı genedaladır. Selçuklu ve Osmanlı devri arşiv vesikalarında Genadala adı çok geçer. Ankara da Kadim Kayıtlar arşivi 131 No.da Sultan 3.Murat adına yazılan 992 H.- 1584 M.tarihli defterde bu ad (Senatala) şeklinde yazılmıştır.
Ak yamaç köyü ,Bekir nahiyesine bağlı idi. İstanbul da başbakanlık arşivinde bulunan ve kanuni devrine ait bir ilyazıcı defterinde (Kenatala) yazılır ve şunlar ilave edilir: Bu köyün malikanesi ,Muhsin Çelebi varislerindendir. Divanisi de Cebelilü yoluyla Mehmet Çelebinin Timarıdır.
Osmanlı hakimiyetine giren köyde tahmini olarak IV.Murat dönemine kadar tamamen Rum nüfus yaşamış olup Türk nüfusun bu tarihten sonra gelmeye başladığı tahmin edilmektedir.Köye ilk gelen Türk aşiretinin bir Yörük aşireti olan HATİPOĞULLARInın Aksarayın batısında bulunan EŞMEKAYAdan
yayla bulmak amacıyla buraya geldikleri, burada kış mevsiminin erken bastırması nedeniyle geriye dönemedikleri ve Rumlardan burada kalma için izin istedikleri, o sene davarlarının büyük çoğunluğunu sert kış şartlarında kaybettiklerini ve böylece ilk TÜRK nüfusunun köye yerleştiğini bize şimdi hayatta olmayan ŞABANın MEHMETin MUHARREM (Muharrem ŞİŞMAN) anlatmıştır.HATİPOĞULLARI KABİLESİ şu anda ŞİŞMANLAR soy adı ile köyde yaşamaktadır ve köyün bir mahallesinin adı da HATİPLİ MAHALLESİdir.
Daha sonra köye MELENDİZ başta olmak üzere çeşitli yerlerden katılımlar olmuştur.1850 yılından sonra Rum nüfus azınlık duruma düşmüştür.Burada Türklerle Rumlar 1924 yılına kadar beraberce yaşamalarına rağmen hiçbir sürtüşme ve çatışma yaşanmamıştır.Rumlardan DELİ PAPAZ denilen papaz ölürken şehadet getirerek ölmüştür.Ancak Kurtuluş Savaşı öncesinde Yunanlıların İzmiri İşgal etmeleri üzerine bazı fanatik Rumlar aralarında gizli toplantılar yaparak TÜRKLERİN BİR SERÇE KADAR CANI KALDI diye sevindikleri ve Türklere karşı bir cephe oluşturma gayreti içerisine girdikleri ancak DELİCE lakaplı birisinin onları korkuttuğu sözlü kaynaklarca bize anlatılmıştır.
Köyde yaşayan Rum nüfus, Yunanistanla yapılan mübadelede Yunanistana
göçmüştür.Yunanistandan gelen birkaç göçmen aile köye yerleşmiş daha sonra da 1980li yıllarda köyden göçmüşlerdir.Rumlardan kalan köyün en güzel yapısı KİLİSE dir. Yakın zamana kadar kilise olarak durmakta iken düzenlenerek CAMİ olarak kullanılmaya başlamıştır.Köyden göçen Rum ailenin
çocuklarından LAZERİ VE KÖR MİNA köylerini ziyarete 1970 li yıllarda gelmişler ALİ GÜR ün evinde misafir kalmışlardır.O zaman Kilisenin Camiye çevrilmesini de onlar teklif etmişlerdir.
1934 yılında yürürlüğe giren SOYADI KANUNUNA göre soyadı alan aileler şunlardır: ŞİŞMANLAR,MELENDİZLİLER,GÜLÖNÜLER,MELERLER,TÜRKERLER,APRALAR,ÇELİKLER,BEKTAŞLAR,SİRKECİLER YALOVALAR,UĞURLAR,ŞENLER,ELÇİKLER,ABURLAR,GÜRLER,ARALLAR,OYLUMLAR, DALLAR,DEMİRAYLAR,İPEKLER ve EMLİKLERDİR.Unuttuğumuz varsa affedile...
Yazılı kaynaklarda köyün ilk bilinen ismini KARATOLAdır. Ancak, bu ismin nereden geldiği konusunda herhangi bir yazılı veya sözlü kaynağa ulaşamadık.Köyün ismi daha sonra KENEDALA yöresel söyleyişle (GENEDALA) olmuştur.Kenedala isminin köye ilk gelen Yörük aşiretinin davarlarına KENE denilen asalağın büyük zarar verdiği için KENENİN DALADIĞI YER anlamında kullanıldığını zannetmekteyiz.Anadolu da KENE bir asalak DALAMAKise günümüzde kullanılan ISIRMAK, YAKICI ETKİSİ OLMAK,ACITMAK,ZEHİRLEMEK,KAŞINDIRMAK anlamlarında kullanılmaktadır.Köyün ismi 1970 li yıllardan sonra AKYAMAÇ olarak değişmiştir.
Köy halkından I.Dünya Savaşına katılanlardan geri gelebilen ÇOLAK HASAN namlı( savaşta sol kolunu omuz başından kaybetmiş bir gazimizdir) HASAN ELÇİKtir. Kendisi şu anda hayatta değildir.Allah rahmet eyleye.Çanakkale cephesinde şehitlerin olduğunu bilmemize rağmen isimlerini tespit edemedik.Kurtuluş savaşına katılan epeyce askeri mevcuttur.Bunlardan en son vefat eden HÜSEYİN ONBAŞI lakaplı HÜSEYİN APRAdır.(Allah rahmet eyleye).Kendisi Tire de bulunan askeri kayıtlardaki ihtilaf nedeniyle gazilik maaşı alamamıştır.Kore savaşına giden kimseyi tespit edemedik.En son 20 TEMMUZ 1974 te yapılan KIBRIS BARIŞ HAREKATINA köyden NAZMİ ARAL ve ŞERAFETTİN ŞİŞMAN (ikisi dayı ve yeğendir) katılmışlardır.
Hem yöre hem de köy, 1821 yılındaki İran Şahı FETH ALİ ŞAH ın oğlu ABBAS MİRZA nın Doğu Anadolu yu işgal etmesi sonucu batıya başlayan Kürt aşiret göçünden etkilenmemiş olup ne o dönemde ne de Cumhuriyet döneminde Kürt yerleşimi olmamıştır.
Köy bilindiği kadarıyla Aksaray İlçe iken Aksaraya; Aksaray il olduktan sonra ise Güzelyurt ilçesine bağlanmıştır.

HATIRLADIĞIMIZ KÖY MUHTARLARI

1-NURİ GÜLÖNÜ
2-HANİFİ ARAL
3-SEYİT AHMET ŞİŞMAN
4-VEYSEL MELENDİZ
5-MEHMET MELER
6-İSMET APRA
7-CELAL MELENDİZ
8-AHMET ABUR
9-İBRAHİM MELENDİZLİ